SUNİ TOHUMLAMA UYGULAMASI İLE DÖL TUTMAYAN SÜT SIĞIRLARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR
BESLENME
En önemli sebeplerden birisidir. Beslenmede dikkate almamız gereken kriterlerin bazıları şunlardır:
- Yetersiz beslenme
- Protein – enerji dengesizlikleri
- Enerji noksanlığı ( doğum sonrası yeteri kadar kuru madde tüketilememesi nedeniyle ortaya çıkan aşırı zayıflama Negatif Enerji Dengesi )
- Kuru dönem beslemesinin yanlış yapılması
- Kalitesiz ve yetersiz kaba yem kullanımı (sap ve saman yeterli bir kaba yem değildir.)
- Sürünün genel durumu yani verim ve laktasyonlara göre farklı yem rasyonları kullanılması
- Mineral ve vitamin eksiklikleri
BARINAK KOŞULLARI
Kapalı ve boyundan zincirli ahırlar, yeterli havalandırma olmaması (tercihimiz açık besi sistemleri olmalıdır.) güneş ışıgı almaması, hayvanlarını altlık ve yataklık koşuları da konforu ve dolayısla hem döl verimini hem de verime etki edecektir.
KIZGINLIK KONTROLÜ VE TOHUMLAMA ZAMANI
Kızgınlık takibi önemlidir. Hayvanlarımız 18 – 21 gün arası kızgınlık dönemleri göstermelidir. Bu gün sayısındaki farklılıklarda hekimlerimizi bilgilendirerek, bu durumun takibinin yapılması sağlanmalıdır. Ovulasyan (yumurtlama) kızgınlığın 8 ile 12 saatleri arasında olduğu için, çara akıntısını takiben 8 ile 12 saatleri arası yapılması daha uygun olur.Hayvan sayısı fazla olan büyük işletmelerin sürü yönetim sistemi veye kızgınlık arama danaları kullanması da uygulanan yöntemlerdendir.
TOHUMLAMA TEKNİĞİ VE SPERMANIN HAZIRLANMASI
Spermalar vücut ısısından çözdürülmeli, azot içerisinde tanklarda saklanmalı, tohumlama tankı farklı olmalıdır. En önemlisi bu işleminin teknik kişilerce (Veteriner Hekim ve bu hekimler tarafından kontrol edilen teknisyenler tarafından) yapılması önemlidir.
GÜÇ DOĞUMLAR VE SONRASI KOMKLİKASYONLAR
Doğum işlemi doğal olarak gerçekleşmedi ise baş suyunu takiben 30 dakika içinde Hekiminize müracaat etmeliyiz. Konu komşu ile toplanıp el atmak, 4 – 5 kişi asılıp çekmek işleri güçleştirir (olasılıkla buzağının uterus da yerleşim bozukluğu vardır ve Veteriner Hekim tarafından pozisyonu düzeltilmedir). Bu durumlarda hijyen kurallarına uyulmaması ve hatalı doğum uygulamaları rahim iltihaplarına (metritis , pyometritis v.b) neden olur. Bu enfeksiyonların Hekiminiz tarafından tedavisi yapılmaması da döl tutmamanın en önemli sebeplerindendir.
SUNİ TOHUMLAMANIN YAPILACAĞI HAYVANIN YAŞI VE VUCUT KONDİSYONU
Tohumlama yapılacak düvelerin olgunluk yaşına ve cidago yüksekliklerinde olması; erken gebe kalması ilerleyen dönemlerdeki sorunları arttırır. Yine çok yaşlı inekler de suni tohumlama başarısını azaltır. İneğin çok zayıf veya yağlı olması da döl verimini etkiler.
İKLİM ŞARTLARI
Sıcaklık ve nem döl verimini etkiler. Özellikle yaz aylarında hava sıcaklığının 33 derece ve üstüne çıktığı bölgelerde tohumlama başarısı oldukça düşer. Hormonlar üzerinde sıcaklık ve nemin olumsuz etkileri bilimsel bir gerçektir. Amerikanın Arizona gibi aşırı sıcak bölgelerinde Temmuz – Ağustos aylarında tohumlama yapılmaz.
KAYIT TUTULMASI
Hayvanlara ait doğum, kızgınlık dönemleri, ikiz eşliliği, gebelik takibi, ana baba kayıtları, laktasyon sayıları, geçirdiği hastalıkların kayıtlarının tutulması da önemlidir. Bize bilgi verir.